Pinchbeck is een koper-zinklegering die sterk op goud lijkt, maar minder zink bevat dan messing (ongeveer 1:10 i.p.v. 1:2–3). Soms werd het oppervlak dun verguld, waardoor slijtageplekken glans bleven houden. Het werd begin 18e eeuw geïntroduceerd door Christopher Pinchbeck (1670–1732) en bleef populair tot in de 19e eeuw, waarna elektrovergulden het verdrong.
In de Nederlanden werd echter het gebruik van Pinchbeck voor knopen in 1749 verboden. Edward Pinchbeck (zoon), die de handel in hetzelfde materiaal voortzette ergerde zich kennelijk aan de imitaties die op de markt kwamen, ongetwijfeld ten nadele van zijn bedrijf. Hij plaatste daarom een lange advertentie in de Daily Post van 11 juli 1733, met de kop “Waarschuwing aan het publiek”. Pinchbeck was het enige bedrijf die in deze legering mocht handelen.
Pinchbeck werd veel gebruikt voor sieraden en gebruiksvoorwerpen: horlogekasten, kettingen, gespen, chatelaines, knopen, zwaardgrepen, snuifdozen, lepels en kamornamenten. De vroege stukken zijn vaak in rococostijl en fijn geciseleerd.
Voor metaaldetectorzoekers is onderscheid belangrijk:
Kleur: warme goudtint, vaak dieper dan messing, soms met restanten van vergulding.
Slijtagepatroon: hoogglans op uitstekende delen, matte holtes door achterblijvende vergulding.
Vormgeving: vroege Pinchbeck volgt 18e-eeuws goudwerk, vaak met zeer fijn graveer- en ciseleerwerk; latere stukken (19e eeuw) eenvoudiger en grover afgewerkt.
Gebruikssporen: gespen en knopen zijn vaak lichter in gewicht dan bronzen of koperen varianten en hebben soms montagesporen van sierstenen (pasta, glas, imitatieparels).
Bodeminvloed:
Bodemzuren en vocht tasten Pinchbeck vaak ongelijk aan. Het koper in de legering kan corroderen tot groen/blauwe carbonaten (patina) of chloriden, terwijl zink uit het oppervlak kan verdwijnen (dezincificatie), waardoor het metaal een poreuze, roodbruine kopertint krijgt. In zuur- of veenbodems kan de vergulding versneld verdwijnen, maar soms blijven holtes verrassend goed goudkleurig door beschutting tegen slijtage.
