regimentsknopen (ca1675-1775)

Regimentsknopen zijn knopen uit het einde van de 17de begin 18de eeuw. Waarschijnlijk werden ze in het begin alleen door officieren gedragen. De knopen zijn over het algemeen net iets groter dan de eenvoudige knopen van soldaten (zie pag 40 Ludenscheider Knopfbuch) en er staat een afbeelding op.

Officieren in de (huur)legers en regimenten, die meestal van adel waren, kregen destijds een persoonlijke gage om hun eigen uniform te laten maken. Natuurlijk waren er wel wat kledingvoorschriften, maar hier was vaak wel een eigen interpretatie in mogelijk. Ook knopen vielen waarschijnlijk onder de wat vrijere interpretatie. Zo ontstonden de eerste regimentsknopen met vaak een monogram gebaseerd op de naam van desbetreffende regiment, die weer was gebaseerd op de adellijke leider van het regiment.

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden had een klein leger, de staatse troepen, deels betaald door de provincies. Vanwege een beperkt bevolkingsaantal en veel militaire conflicten werden veel buitenlandse regimenten ingehuurd o.a. Schotten, Zwitsers, Duitsers en Fransen.

Dit zelfde gold voor de Zuidelijke Nederlanden. Onder Spaans bestuur (tot 1714) was er inzet van Spaanse, Waalse, Italiaanse en Duitse troepen. Onder Oostenrijks bestuur (na 1714) was het onderdeel van het Oostenrijkse leger met ook lokale regimenten uit bv. Brabant of Vlaanderen.

In Nederland en België worden om bovenstaande reden regelmatig knopen van deze regimenten gevonden.

leydse courant 1741In deze krant uit 1741 spreekt men over: allerhande soorten van REGIMENT KNOOPEN, als Zilvere, Vergulde, Verzilverde, Tin mer Zilvere Plaaten, Vetinde, Vemiste, Kopere. SOLDAATE KNOOPEN

De laatste opmerking impliceert eigenlijk dat de knopen van (onder) officieren zilver of goud-kleurig waren. De soldaatknopen waren van koper. Dit waren ook wat eenvoudigere knopen.

Overgang van gegoten knopen naar tweedelig gevulde knopen (ca 1740)

In het boek Ludenscheider Knopfbuch staan een groot aantal knopen van de diverse Pruisische regimenten uit 1740 van Frederik II van Pruisen  (1740-1786) die door soldaten en onderofficieren werden gedragen. Dit zijn allemaal eenvoudige knopen zonder afbeelding met een zilveren of gouden kleur.

De exemplaren van officieren zijn ook vastgelegd en vertonen patronen die sterk lijken op de knopen die door posamentiers werden gemaakt. Een posamentier maakte decoratieve knopen van draad (zijde, wol, goud/zilver), vaak met de hand, en leverde die voor kledingstukken die status of rijkdom moesten uitstralen.
Het zijn allemaal gebogen metalen knopen, versierd met een reliëfpatroon en voorzien van een oogje in geel/goud of wit/zilver. Als men het heeft over gouden of zilveren knopen, zijn het waarschijnlijk geen massieve knopen. Zeker is dat de officiersknoppen ingewikkelder waren en uit verschillende delen bestonden. Het zijn kapjes die hol zijn met een niet-metalen basis met vier gaten waar een draad als oogje doorheen wordt getrokken.

Deze behoren tot de groep: Tweedelig (licht) convex met basis van bot, hout of metalen schijfje (ca 1720-1840)

Regimenten in de Nederlanden

Er bestaat een mooie uitgebreide website over de Friese regimenten die eeuwenlang dienden binnen het Staatse leger. Zij trokken door de Nederlanden en Duitsland en waren bij alle belangrijke veldslagen en belegeringen van de partij. Ook huurde de republiek regelmatig buitenlandse milities en regimenten in, vaak uit Groot Brittannië of uit de Duitse staten omdat daar nauwe banden mee waren. Knopen van deze (huur)legers kunnen dus ook gemakkelijk hier zijn achter gebleven.

Zie voor meer informatie De regimenten van het Nederlandse leger. Buitenlandse regimenten zijn daar ook te vinden.

Buitenlandse knoopspecialisten proberen ook deze knopen zo goed mogelijk te rubriceren. Op het toonaangevende Knopsammler kun je bijvoorbeeld deze knopen terug vinden door te selecteren op “Military – until the end of the 18th century” en “Europe”. Voorbeeld

De Tsjechische site Lovecpokladu.cz heeft ook een aantal van deze knopen gerubriceerd.

Het Britse “British Military Buttons” heeft een grote catalogus van Britse lokale milities en vrijwilligers. Deze zijn makkelijker te plaatsen omdat er niet veel buitenlandse troepen in the UK zijn geweest. Ook zij hebben echter een aantal “unknows”.

Hier een lijst regimenten van de staatse troepen