nieuwe schutterij (ca1813 – 1907)

De schutterij of het schuttersgilde was een lokale militie opgericht in de middeleeuwen, bestaande uit burgers, om hun stad of dorp te beschermen en verdedigen bij een externe aanval van bijvoorbeeld rondzwervende roversbenden of vreemde legers en intern de orde te handhaven bij oproer, brand of prominent bezoek. De kerntaken van de schutterij waren aldus te vergelijken met die van de hedendaagse orde en hulpdiensten zoals politie, brandweer, gezondheid en het leger: het bewaken en bewaren van orde, rust en veiligheid van de burgers. De naam schutterij komt waarschijnlijk van het schieten, eerder dan van het beschutten.

Een mooi overzicht van de overgang van schutterij naar marechaussee en politie is te vinden in het Canon Politiegeschiedenis. Dat de marechaussee nauw verweven in met de schutterij is te zien op een hoed uit 1830/1831. Hierop is een granaat te zien.

De knoop met stedenkroon werd in 1828 voorgeschreven voor de schutterij. Daar hoorde officieel geen plaatsnaam op.

Op knopen van de nieuwe schutterij (onder Willem I) zie je een kasteelmuur (kantelen) met torens uit bakstenen opgebouwd, vaak met hieronder de plaatsnaam. Van knopen met naam wordt geopperd dat  dit burgemeesters kronen zijn. In 1907 worden de schutterijen opgeheven.

Hierna wordt er kennelijk nog wel een tijd gebruik gemaakt van knopen met kantelen. In de collectie van de Lakenhal bevindt zich een ambtskostuum uit de 1919-1920 met vergelijkbare knopen zonder plaatsnaam.